Gỗ nhai bách là một dòng nguyên liệu quý hiếm được xếp vào sách đỏ của nước ta hiện nay. Loại gỗ này không chỉ có giá trị cao về mặt thẩm mỹ mà còn được nhiều tín đồ phong thủy ưa chuộng. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều khách hàng chưa hiểu rõ về giống cây gỗ nhai bách. Hãy cùng Nội Thất Điểm Nhấn tìm hiểu rõ hơn những thông tin về loại nguyên liệu này nhé!
Thông tin cơ bản về nhai bách
Cây nhai bách là loại gỗ gì?
Nhai bách với phiên âm là “/ˈθjuːdʒə/THEW-jə” được xem như một chi của dòng cây lá kim trong họ Bách. Có năm loài cây gỗ tự nhiên thuộc chi này, hai trong số đó sinh trưởng và phát triển ở Bắc Mỹ và ba giống cây còn lại thì được tìm thấy ở Đông Á. Chi này là cùng một ngành với Thujopsis, còn được biết đến với cái tên bách la hán.
Các loài trong chi này thường được các nhà nghiên cứu sinh vật học gọi tên là Arborvitae, theo từ điển la tinh sẽ là cây đời. Một số loài thường được người dân nước ta gọi là “cây tuyết tùng”. Thế nhưng, chúng lại không hoàn toàn giống với “tuyết tùng” nên thường được gọi là tuyết tùng đỏ hay trắng.
Nhai bách thường mọc trên các sườn dốc núi ở những nơi có độ cao lớn (khoảng 1500 m so với mực nước biển). Loài cây tự nhiên này có khả năng chịu nắng và gió trong hàng trăm năm.
Nguồn xuất xứ và phân bổ của cây nhai bách hiện nay
Năm 1892, nhà truyền giáo P.G. Farge đã phát hiện ra cây giống cây nhai bách lần đầu tiên. Giống cây đã được tìm thấy khi nằm ở độ cao 1400m tại tỉnh Tứ Xuyên, cụ thể là khu vực núi SE Daba Shan thuộc phía đông nam của huyện Cheng Kou Xian. Thuja Sutchuenensis được liệt kê là một trong những loài thực vật đã tuyệt chủng trong tự nhiên và có tên trong Sách đỏ của IUCN.
Tuy nhiên, vào năm 1999, các nhà thực vật học Trung Quốc đã phát hiện lại giống cây này trong Khu bảo tồn thiên nhiên của vùng núi Daba gần Trùng Khánh. Nhóm nghiên cứu đã tìm thấy những loại cây riêng lẻ nằm rải rác trên các vách đá và những rặng núi sâu. Số lượng cây con của giống gỗ này hiện nay rất khan hiếm. Người dân trong khu vực đã chặt phá hầu hết các loại cây có thể khai thác để làm nhà ở và sản xuất các vật dụng gia đình khác nhau.
Nhai bách là giống gỗ thuộc nhóm bao nhiêu?
Cây nhai bách hiện nay đang có nguy cơ tuyệt chủng trên toàn thế giới. Gỗ của loài cây này thường có màu vàng, nâu nhạt, nâu sẫm hoặc xen lẫn màu kaki. Lõi gỗ nhai bách chứa nhiều nhựa, tinh dầu tạo nên màu “xanh” đặc trưng bên trong vân gỗ và là đặc tính mang đến mùi thơm của gỗ.
Nhai bách là một giống cây thường được nhắc đến trong huyền thoại dũng như dòng gỗ quý nhóm IA nên cần được bảo vệ thật cẩn thận. Đây là loại cây được giới chơi đồ gỗ săn lùng vì cho rằng bản thân loài này thỏa mãn các yếu tố phong thủy, điềm lành và may mắn.
Theo trang 389 của Sách đỏ Việt Nam: “Cả nước chỉ còn không quá 500 cây có đường kính trên 10cm”. Đường vân của loại gỗ này cũng giống cây thủy tùng, điều đặc biệt ở dòng gỗ là mang theo một mùi thơm rất dễ chịu. Sử dụng các vật dụng làm từ nhai bách giúp ngôi nhà luôn có mùi thơm dịu nhẹ. Đồ gỗ mỹ nghệ làm từ dòng gỗ này được xem như là biểu tượng trong phong thủy, tâm linh nên có thể mang lại sự giàu sang phú quý.
Đặc điểm của gỗ cây nhai bách
Hương thơm của giống cây
Mùi hương của gỗ tuyết tùng đỏ thường rất dịu nhẹ với hàm lượng tinh dầu vừa phải. Ở vùng núi khai thác loại gỗ này, mùi hương được xác định khi căn cứ vào nhiều đặc điểm khác nhau. Ví dụ như cây nhai bách ở khu vực Thái Hành Sơn sẽ có mùi thơm, còn những cây xuất hiện tại vùng núi Daba lại được sử dụng làm dược liệu. Đặc biệt, khi loại cây này xuất hiện ở các độ cao khác nhau, hương thơm sẽ khác biệt rõ rệt.
Vẻ ngoài và dáng của cây
Do điều kiện sinh trưởng và phát triển của giống cây vô cùng khắc nghiệt. Trong suốt quá trình trưởng thành và già đi, cây nhai bách gặp gió, nắng, mưa thường xuyên nên vẻ ngoài cùng hình dáng sẽ bị biến dạng và thay đổi do tác động của ngoại lực.
Nơi mọc cây nhai bách
Chúng ta có thể dễ dàng nhận thấy gỗ nhai bách hoàn toàn xuất nguồn từ giống cây tự nhiên. Rễ của giống cây này thường có dạng dẹt và mọc trong các khe đá bằng phẳng. Vì thế, hình dạng mà rễ rễ cây sở hữu sẽ do các kẽ nứt trên đá quyết định và phần lớn các nhánh mọc không đồng đều.
Nhai bách thường bị ngoại lực tác động khiến cho vẻ ngoài của chúng bị biến dạng. Về phần biến dạng như thế nào thì chúng ta có thể hiểu chính xác là loại cây này phát triển dưới mặt đất bình thường, rễ cây sẽ không bị hạn chế khi sinh trưởng. Đa số các nhánh rễ đều mang hình tròn, không có rễ dẹt, chiều dài phát triển không bị hạn chế.
Đặc điểm sinh học của giống nhai bách
Giống cây này thường có chiều cao khoảng 50 – 60 m với phần vỏ màu nâu xám hoặc nâu sẫm. Các cành cây sẽ mọc rậm rạp và tán cây có độ phủ rất rộng. Ở những vùng đất rừng khác nhau, cây sẽ có những đặc điểm không hề giống nhau. Cây nhai bách sống ở vùng núi Nhật Bản còn được người dân xứ sở mặt trời gọi là linh sam, cao khoảng 15m, tán hình tháp, vỏ màu nâu đỏ, lá màu xanh nhạt.
Mặt khác, cây nhai bách ở Bắc Triều Tiên thấp hơn giống loại ở Nhật Bản khoảng 10m. Bề mặt lá phía trên màu xanh đậm, bên dưới sẽ có màu bạc, phân cành phát triển. Lõi gỗ nhai bách Triều Tiên màu vàng nhạt hoặc nâu đỏ, kết cấu mềm mịn, cực kỳ bền và mang một mùi thơm dễ chịu. Loại gỗ này thích hợp để tạo ra các tuyệt tác nghệ thuật.
Phân loại các dòng gỗ cây nhai bách
Nhai bách hạng nhất
Thông thường nhai bách nhất hạng thường là phần đầu hoặc rễ của cây. Ở trạng thái tự nhiên, biểu bì dưới mặt gỗ sẽ sở hữu một màu hồng nhẹ nhàng và có bột trắng. Loại gỗ này thường được gọi là xương đỏ hay là một dạng nguyên liệu cổ. Kết cấu thân gỗ giống như nước chảy hoặc bụi hoa anh đào, có nốt sần, đặc tính của gỗ khá cứng cáp và có vân tựa như một đám mây. Thoáng nhìn vào, bề mặt gỗ trông như một tác phẩm nghệ thuật tự nhiên. Loại dầu được chiết xuất từ giống tuyết tùng đỏ có hàm lượng tốt nhất, mùi thơm dễ chịu và giá thành cao.
Dòng gỗ cây nhai bách hạng 2
Thông thường, loại gỗ nhai bách hạng 2 này chứa nhiều tinh dầu dễ bay hơi và có màu trắng sữa cùng một mùi thơm tinh tế. Người ta thường gọi loại gỗ này là vật liệu lão hóa và chủ yếu là bột trắng cũng như da xi măng. Sau khi tiếp xúc với không khí, mùi hương càng trở nên thơm hơn do trải qua quá trình oxy hóa.
Gỗ cây nhai bách hạng 3
Đây là vật liệu có màu đỏ và trắng, dễ biến dạng, chất lượng gỗ cao. Nhai bách hạng 3 thường được tách ra từ những cây mọc trên mặt đất. Bởi đất nhiều dinh dưỡng, môi trường phát triển của giống cây này không quá khắt khe dẫn đến cây sinh trưởng nhanh. Thân cây chứa nhiều nước, ít dầu.
Bộ rễ phát triển theo hình dạng tự nhiên. Lớp vỏ màu trắng còn nguyên hoặc chỉ có những lỗ thông hơi nhỏ. Tâm gỗ thường mang màu nâu đỏ, ưa ẩm nên khi gặp nước sẽ trở nên nặng nề, dễ nứt nẻ. Phần tâm và chất nhựa bên trong thường phân tách rõ ràng nhưng ranh giới lại rất mờ nhạt, có lẫn tạp chất. Mặt cắt ngang của loại gỗ này giống như sợi tre bị tẩy trắng với những đường vân có màu hơi vàng. Sau quá trình oxy hóa, trong bên trong lỗ chân lông của gỗ có một lượng dầu nhỏ màu trắng vàng.
Nhai bách cấp cao nhất – hạng 4 – hơn 500 năm
Gỗ nhai bách hạng 4 là một loại cây mọc trên mặt đất nhiều dinh dưỡng, giá thể tơi xốp, cây sinh trưởng nhanh, nhiều nước, ít dầu. Rễ phát triển theo dạng tự nhiên, lớp vỏ có màu trắng còn nguyên vẹn. Thớ gỗ bên trong thường có màu nâu đỏ, ẩm, nặng, dễ nứt nẻ. Mọi người thường cho rằng đây là loại gỗ không có giá trị sưu tầm.
Loại gỗ này thường được khai thác từ những cây nhai bách đã chết hơn 500 năm. Sau khi tách rời, chúng để lại những vết nứt trên vách đá. Dòng gỗ này sở hữu năm mùi thơm khác nhau hoặc hương gỗ đặc trưng. Dưới kính hiển vi, sợi thực vật có màu nhạt, các lỗ sợi to và rỗng, khối lượng riêng thấp nên loại gỗ này có thể nổi trên mặt nước.
Gỗ từ cây nhai bách có thực sự tốt hay không?
Giá trị về mặt y học cổ truyền
Mùi thơm của cây bách khi ngửi thường xuyên có thể cải thiện đáng kể chứng mất ngủ. Hương thơm của gỗ làm tăng hàm lượng oxy trong máu để tạo cảm giác dễ chịu, sảng khoái. Tại Nhật Bản, mùi thơm của gỗ bách nhai được gọi là “vitamin không khí” . Hương gỗ cũng được các bác sĩ chuyên khoa ung thư sử dụng để điều trị và nâng cao sức khỏe cho bệnh nhân. Chưa kể, hương thơm của gỗ có thể cải thiện tâm trạng, tăng cường khả năng miễn dịch, hỗ trợ nâng cao hệ thống miễn dịch của người bệnh.
Gỗ nhai bách còn có thể sử dụng để thanh nhiệt giải độc, làm đẹp. Tinh dầu của cây bách nhai có thể tiêu viêm, giải độc. Đặc biệt, sở hữu khả năng diệt khuẩn cao nên dùng gỗ sẽ tránh được các tác nhân gây hại cho sức khỏe. Chưa kể đến, mọi người có thể chiết xuất tinh dầu từ cây nhai bách để làm đẹp da. Thoa tinh dầu từ giống cây này rất tốt để điều trị sưng tấy và vết muỗi đốt.
Bột của những cây nhai bách được dùng để tẩy rửa nhà cửa, văn phòng hoặc khử mùi bên trong xe ô tô nhằm tạo tinh thần sảng khoái. Bột cây nhai bách còn được dùng làm nước gội đầu để dưỡng và làm mượt tóc. Theo nghiên cứu của giáo sư Peng Pei Hao, giống cây này thuộc họ cây lá kim, có tán cây phân nhánh và quả mang hình cầu. Loại cây này thường được các nhà thực vật học gọi là cây hạt trần quý hiếm và giá trị bậc nhất trên thế giới.
Giá trị khi làm đồ gỗ mỹ nghệ
Giống gỗ từ cây nhai bách rất hiếm với số lượng trên thế giới hiện nay rất ít. Do đó, không có nhiều đồ nội thất sử dụng loại gỗ này. Chỉ có những người bản địa sinh sống gần khu vực sinh trưởng của giống cây này mới sử dụng đồ gỗ hoặc áp dụng để xây dựng nhà cửa.
Thông thường, gỗ nhai bách sẽ được sử dụng để tạo ra những bức tượng có giá trị cao cả về hình thức và chất lượng sản phẩm. Chẳng hạn như tượng Phật A Di Đà, Quan Công, Phật Bà Quan Âm làm bằng giống gỗ này luôn là những kiệt tác thực sự ấn tượng.
Giá trị trong tâm linh và phong thủy
Giống cây gỗ này có rễ bám vào đá và sinh trưởng trong điều kiện môi trường khắc nghiệt. Vẻ ngoài của cây thường có hình dáng rất độc đáo mang tính thẩm mỹ cao nên được sử dụng rộng rãi để làm đồ gỗ nghệ thuật. Những sản phẩm này thường sở hữu hàm lượng dầu lớn nên có giá trị thẩm mỹ rất cao.
Ở vùng núi Yên Sơn của Trung Quốc, cây nhai bách sinh trưởng trong điều kiện môi trường tốt hơn. Do đó, phần gỗ của cây chủ yếu được dùng để làm đồ thủ công mỹ nghệ phong thủy như tượng gỗ nghệ thuật, chuỗi hạt đeo cổ,… hoặc khai thác bột gỗ.
Chưa kể đến, đây là loại gỗ hội tụ tinh hoa lâu năm của đất trời nên gỗ nhai bách tạo ra năng lượng phong thủy tốt. Người sở hữu các sản phẩm chế tác từ loại gỗ lâu năm luôn có được sức khỏe và sự dẻo dai. Đặc biệt, gỗ có mùi hương dễ chịu sẽ giúp tinh thần sảng khoái, cơ thể tràn đầy sinh lực cùng một tâm hồn thanh thản, nhẹ nhàng.
Hiện nay, gỗ nhai bách chủ yếu được khai thác từ cây mọc tự nhiên vì loài cây này không thể trồng được. Giống cây này thường có lõi gỗ màu nâu nhạt, còn được gọi là “Chen Hua Leo”. Do tinh dầu nhiều nên gỗ có mùi thơm dễ chịu dù đã hóa thạch sau hàng trăm nghìn năm. Loại gỗ này thường có giá trị rất cao, theo điều tra và nghiên cứu ở Trung Quốc mỗi loại sản phẩm từ chất gỗ này có giá hơn 10.000 nhân dân tệ.
Giá trị của gỗ nhai bách
Nhai bách thật sự có mắc không?
Là loài cây quý hiếm nên để có được một khối gỗ nhai bách quý phải mất nhiều năm. Do đó, loại gỗ từ cây tự nhiên nhóm I này có một mức giá vô cùng đắt đỏ. Nhiều người chơi trong ngành gỗ dù có bỏ ra hàng trăm triệu USD cũng chưa chắc mua được một tấm ván chất lượng cao từ loại gỗ này. Vì vậy, cây và gỗ từ nhai bách rất kén người mua hay thưởng thức.
Nhai bách gỗ lụa tại sao lại đắt giá
Gỗ từ cây nhai bách có giá cao vẫn chưa là gì khi so sánh với gỗ lụa từ giống cây này. Gỗ lụa ở đây được lấy từ rễ của một cây nhai bách lâu năm, có nhiều hình dáng khác nhau rất độc đáo và hấp dẫn. Vì vậy, giá loại gỗ lụa nhai bách này thường lên tới hàng trăm triệu đồng, thậm chí có một số sản phẩm có mức giá lên tới vài tỷ đồng.
Mức giá của giống gỗ trên thị trường
Một mét khối gỗ nhai bách thường có thể rơi vào tay hàng chục triệu người buôn bán và mức giá có thể tăng lên con số vài chục triệu đồng. Đối với các sản phẩm được chế tác từ dòng gỗ này có một số bức tượng đã trở thành những tuyệt tác vô giá. Lời khuyên cho những ai muốn mua tác từ từ dòng gỗ này với một mức giá tốt thì nên chọn đơn vị cung cấp uy tín. Điều này là để đảm bảo chất lượng gỗ đúng với số tiền mà bản thân đang bỏ ra.
Gỗ nhai bách là một trong những nguồn nguyên liệu đắt giá và vô cùng hiếm có. Thường rất khó để mọi người tìm thấy một sản phẩm từ loại gỗ trên thị trường nước ta. Bởi hầu hết các sản phẩm xuất hiện trên thị trường hiện nay đều được nhập khẩu từ nước ngoài. Nhưng không thể bỏ qua những giá trị về mặt kinh tế, phong thủy, thẩm mỹ hay y học và những vật phẩm gỗ này mang đến cho người sở hữu chúng.
Tìm hiểu thêm về các loại gỗ khác:
