Gỗ Mahogany là một cái tên còn khá xa lạ với nhiều người tiêu dùng ở Việt Nam hiện nay. Trên thực tế, loại gỗ này được sử dụng rất phổ biến trong chế tác nội thất hoặc làm nhạc cụ. Vậy đây là loại gỗ gì và ưu nhược điểm trong thiết kế nội thất là gì? Mời các bạn cùng tìm hiểu thêm về loại gỗ này trong bài viết dưới đây.
Điểm nổi bật của cây Mahogany là gì?
Mahogany là giống gỗ đang dần trở nên thịnh hành. Vật liệu này sở hữu nhiều đặc điểm khác biệt so với các loại gỗ khác.
Mahogany là giống gỗ gì?
Tên khoa học của Mahogany là Swietenia Macrophylla King hay S.Mahogani Jacq. Loại gỗ này thường được người tiêu dùng Việt Nam gọi bằng 2 cái tên phổ biến là săng đào hoặc gỗ dái ngựa. Giống cây gỗ này có tên gọi quốc tế là Honduran Mahogany hay American Mahogany. Gỗ Mahogany thuộc họ Xoan, được tìm thấy ở Trung và Nam Mỹ, Châu Phi. Ở Việt Nam, loại gỗ này phân bố ở Gia Lai, Đăk Lăk, Ninh Thuận, Đồng Nai và các tỉnh khác.
Cây gỗ dái ngựa thường sở hữu chiều cao từ 20 tới 35m, dáng thân thẳng tròn, hình trụ. Quả của loại cây này mang hình dáng một chiếc nang gỗ hình trứng úp ngược. Vì vậy, ở Việt Nam, loại gỗ này thường được các nghệ nhân hoặc chuyên gia trong ngành gọi là gỗ dái ngựa. Hiện tại, loại gỗ này được chia thành gỗ trồng tự nhiên ở Việt Nam và gỗ được nhập khẩu từ các nước khác trên thế giới. Gỗ nhập khẩu chủ yếu có xuất xứ từ Châu Phi và có một số đặc điểm nhỏ khác với gỗ trong nước.
Nơi phân bố và xuất hiện của giống cây này
Mahogany vốn là một loài cây bản địa có nguồn gốc từ miền nam Florida, Cuba, Jamaica và Hispaniola. Ở nước ta, để phân biệt với dòng gỗ nhập khẩu người ta thường gọi là gỗ dái ngựa Việt Nam. Loài này được nhà nghiên cứu Carl von Linné mô tả đặc tính và hình dáng trong sách khoa học lần đầu tiên vào năm 1753.
Ở Việt Nam, cây gỗ Mahogany thường được tìm thấy thấy ở một số tỉnh như Hương Sơn của Hà Tĩnh và vùng núi Tây Nguyên. Đặc biệt, cây phân bố nhiều ở Gia Lai, Đắk Lắk, Ninh Thuận, Đồng Nai, Bà Rịa – Vũng Tàu, An Giang, Kiên Giang và Khánh Hòa. Loại cây này thường được người dân nơi đây trồng làm cây cảnh nhằm tạo bóng mát ở các không gian công cộng, đường phố. Gỗ khai thác từ thân cây sẽ được sử dụng trong xây dựng, đóng tàu và thủ công mỹ nghệ.
Cây dái ngựa thuộc nhóm bao nhiêu?
Trong bảng phân loại các loại gỗ tự nhiên của Việt Nam, Mahogany được xếp vào nhóm V. Chất lượng của dòng gỗ được nhập khẩu từ Châu Phi bị đánh giá thấp hơn rất nhiều so với loại khai thác từ rừng tự nhiên Việt Nam. Tuy nhiên, loại gỗ này có nhiều ưu điểm tuyệt vời để làm đồ nội thất, nhạc cụ hoặc làm các tác phẩm thủ công mỹ nghệ tinh xảo.
Đặc điểm của giống cây dái ngựa
Mahogany là một loại cây thân gỗ với lá bán thường xanh. Kích thước trung bình của một gốc cây trưởng thành có thể cao tới 30 – 35m. Mỗi phiến lá kép hình lông chim có kích thước đồng đều với độ dài 12 – 25cm. Mỗi chùm lá thường có từ 4 đến 8 chiếc và không có lá xuất hiện ở cuối cành cây. Hoa của giống cây này có kích thước nhỏ, thường mọc thành chùm ở khu vực nách lá. Quả là một nang hóa gỗ có hình dáng như một trứng lật ngược, dài 5 – 10cm, rộng 3 – 6cm, chứa nhiều hạt có cánh.
Vỏ cây gỗ này mang màu nâu đỏ sẫm đẹp với các thớ mịn nên dễ gia công và ít co rút. Giống gỗ này có khả năng chống mối mọt cao, mật độ quang học 0,54 với 15% kết cấu cây là nước. Hiện nay, dòng gỗ tự nhiên này được coi là mặt hàng xuất khẩu có giá trị kinh tế cao.
Quy cách của dòng gỗ Mahogany thường mềm, xốp và rất dễ bị xơ xác khi gia công. Những đặc tính nêu trên của loại gỗ khiến nhiều công xưởng phải tốn thêm chi phí gia công rất lớn. Nghệ nhân chế tác luôn cần nhiều giấy nhám để có được bề mặt sản phẩm từ gỗ dái ngựa được mịn màng theo đúng yêu cầu.
Nói chung vì đây là giống gỗ thuộc nhóm V nên kết cấu của mỗi sản phẩm rất dễ bị cong vênh và biến dạng khi gặp các điều kiện ngoại cảnh không thuận lợi. Vì vậy, dòng gỗ này chủ yếu được áp dụng vào việc đóng các sản phẩm dễ tháo rời như bàn ghế, tủ sách,… và ít được sử dụng làm đồ nội thất quan trọng.
Nếu mọi người tham quan nhiều công xưởng sản xuất gỗ sẽ có thể thấy nhiều sản phẩm nội thất hay thủ công mỹ nghệ màu trắng nhạt hoặc hồng nhạt. Màu sắc này xuất hiện là do trong quá trình cắt xẻ và sấy khô, nhựa gỗ sẽ ngấm vào phần thịt gỗ gây ra. Trên thực tế, chúng ta không thể phân biệt được loại gỗ này nếu chỉ nhìn về mặt định tính.
Những điểm mạnh và hạn chế mà loại gỗ còn tồn tại
Giống như các loại gỗ khác, gỗ Mahogany có những ưu điểm và nhược điểm nhất định.
Ưu điểm nổi bật
Về mặt thẩm mỹ, Mahogany có đặc điểm là màu nâu đỏ sẫm cực ấn tượng, sang trọng và nổi bật. Vân gỗ đẹp, đường vân tinh tế, sắc nét và mang tính thẩm mỹ cao. Loại gỗ này được nhiều chuyên gia đánh giá cao về tính thẩm mỹ bởi màu sắc quý phái, trang nhã. Vì gỗ rất sậm màu nên các sản phẩm được chế tác ra chỉ cần phủ thêm một lớp sơn mài để tạo độ bóng là được. Gỗ cũng bám sơn tốt nên giúp các mẫu thiết kế từ loại gỗ này càng đẹp.
Về độ bền, loại gỗ Mahogany được xếp vào nhóm V trong bảng phân loại nhóm gỗ tự nhiên quý hiếm của Việt Nam. Gỗ được đánh giá là loại nguyên liệu tự nhiên có độ bền, khả năng chịu tải tốt và chịu được va đập. Kết cấu gỗ cứng cáp nên sẽ không dễ bị móp hoặc xước khi gặp phải tác động mạnh. Loại gỗ này có thể chịu được độ xoáy và lực đè nén rất tốt nên khi chế tác có thể tiến hành uốn cong bằng hơi nước.
Gỗ khi được xử lý kỹ càng ở bước tẩm, sấy nên có khả năng chống mối mọt và côn trùng vô cùng cao. Loại gỗ này không dễ bị cong vênh, co rút hay biến dạng khi sử dụng. Chất lượng gỗ dái ngựa Việt Nam được đánh giá cao vì dòng gỗ nhập khẩu có thời gian canh tác ngắn nên dẫn đến độ bền không cao.
Khuyết điểm của gỗ
Loại gỗ dái ngựa vẫn có những mặt hạn chế về độ bền nếu không được xử lý đúng cách. Gỗ sẽ cong vênh và hao hụt nên phải đảm bảo quá trình tẩm sấy cẩn thận và kỹ lưỡng. Khi sản xuất đồ nội thất, gỗ cần được người thợ mộc xử lý khéo léo và đảm bảo đúng theo kỹ thuật để tránh cong vênh. Gỗ khi tẩm sấy không được khô sẽ có thể bị mối mọt gây hại bởi chủng loại gỗ này không cứng bằng loại được khai thác trong nhóm I.
Hiện nay, loại cây dái ngựa này đã bị khai thác tràn lan dẫn đến tình trạng nguồn nguyên liệu dần cạn kiệt. Gỗ nhập khẩu lại không đủ đáp ứng nhu cầu sử dụng rất lớn của các hộ gia đình. Vì vậy, đây cũng chính là nhược điểm lớn khiến cho việc chế tác đồ nội thất hoặc làm thủ công mỹ nghệ của nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn.
Sử dụng gỗ dái ngựa có tốt thật không?
Gỗ Mahogany có kết cấu theo dạng chai nên các tế bào gỗ bên trong sẽ liên kết chặt chẽ với nhau khiến nước không thể nào thấm vào được. Với ưu điểm này, gỗ gụ thường được dùng để làm các sản phẩm bàn ghế ngoài trời. Ngoài ra, dòng gỗ dái ngựa xuất xứ từ Việt Nam còn có khả năng chống mục rữa rất tốt.
Theo xu hướng trong lĩnh vực nội thất dân dụng hiện nay, dòng gỗ này thường được áp dụng một cách rộng rãi trong việc sản xuất các vật phẩm cần thiết cho gia đình và công nghiệp. Ngoài ra, Mahogany còn được dùng làm nông cụ vì độ bền và khả năng chống cong vênh. Đây cũng là giống gỗ thường được các công ty nội thất áp dụng để tạo ra những tấm cửa gỗ rất đẹp hoặc có thể làm sàn nhà, kệ tivi, tủ bếp, gỗ ngoại thất, gỗ trang trí, lót ngoài trời, phào chỉ, cây cầu trang trí sân vườn, lan can cầu thang,… cùng nhiều ứng dụng khác.
Tác dụng tuyệt vời của gỗ Mahogany
Trong lĩnh vực sản xuất và thi công đồ nội thất, loại gỗ này ít được ưa chuộng hơn. Vì chúng là loại gỗ có tỷ trọng thấp với thông số sau khi sấy khô từ 570 đến 600kg/m3. Đây là loại gỗ có tính chất mềm và có độ xốp cao nên thường sẽ rất dễ dàng bị xơ khi tiến hành cắt xẻ phôi dẫn đến người thợ ít khi ưa thích điều này.
Để khắc phục, người thợ cần bổ sung thêm công đoạn làm mát và mài mịn với giấy nhám để loại bỏ các sợi gỗ. Tuy nhiên, sau khi chà nhám và làm nguội, bề mặt gỗ nội thất sẽ trở nên khá nhẵn. Vân gỗ thường mang một màu hồng nhạt đến trắng sáng.
Gỗ Mahogany thường có giá trị kinh tế thấp hơn các loại nguyên liệu được khai thác từ tự nhiên khác. Người thợ chế tác cần lau khô trước khi chế tác thành nội thất để tránh bị cong vênh do hiện tượng mất nước. Quá trình sấy khô có thể khiến phần nhựa ngấm vào từng thớ gỗ.
Bởi bản thân gỗ trước khi được sấy sẽ có màu trắng sáng nên nếu lớp nhựa chảy ra và thấm không đều vào thớ gỗ có thể gây ra các mảng màu hồng nhạt. Điều này khiến cho các sản phẩm nội thất sau khi hoàn thành mất đi vẻ đẹp thẩm mỹ như mong muốn của các nghệ nhân. Ngoài ra, loại gỗ này không có khả năng chống mối mọt cao nên thường ít khi được sử dụng làm nguyên liệu chế tác nội thất. Nếu có, những người thợ cũng chủ yếu đóng những đồ đạc rời, có thể di chuyển được như tủ tài liệu, bàn ghế, giường ngủ, giá sách,…
Mức giá của Mahogany trên thị trường
Khi cây gỗ tự nhiên ngày càng khan hiếm và không đáp ứng được nhu cầu của thị trường thì giá gỗ sẽ tăng mạnh. Vậy gỗ Mahogany bao nhiêu tiền 1 mét khối? Để biết chính xác giá của gỗ dái ngựa, mọi người cần căn cứ vào các tiêu chí sau:
- Kích thước gỗ
- Độ dày của gỗ
- Thời gian để mua gỗ
- Tuổi thọ và sự tăng trưởng của dòng gỗ
Giá của loại gỗ này ở một số cơ sở sản xuất là 3.000.000 VNĐ cho những khối gỗ tròn với đường kính lớn hơn 30cm, chiều dài từ 1m trở lên. Loại gỗ nguyên khối với chiều dài hơn 3m sẽ có mức giá khoảng 4.500.000 VNĐ cho một mét khối.
Gỗ Mahogany tuy là một cái tên khá lạ lẫm với người tiêu dùng nước ta. Bản thân loại nguyên liệu này cũng không được áp dụng nhiều khi chế tác nội thất. Tuy nhiên, đây cũng là một giống gỗ có nhiều ưu điểm và thường được chế tác một số sản phẩm gia dụng. Chỉ cần người tiêu dùng nắm vững các bước bảo quản cần thiết sẽ đảm bảo được độ bền của các sản phẩm làm từ loại gỗ này.
Tìm hiểu thêm về các loại gỗ khác:
